چطور دخترم را به حل مسئله و تفکر خلاق تشویق کنم؟ معرفی روش‌های نوین آموزشی برای والدین
حل مساله یکی از مهارت‌های مهم و پرکاربرد بین کودکان است که باید در سنین پایین یاد بگیرند و در نوجوانی این مهرات را تقویت کنند تا بتوانند در بزرگسالی و در شرایط مختلف از این مهارت استفاده کنند. از طرفی تفکر خلاق در کودکان دبستانی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. دو مهارت حل مساله و تفکر خلاق میتواند یک کودک را از بقیه کودکان متمایز کند. همچنین به او کمک کند در شرایط پیشبینی نشده و شرایطی که برای اولین بار در آن قرار میگیرد بهترین تصمیم را بگیرد.
بخشی از این دو مهارت در مدرسه به کودکان آموزش داده میشود. مدرسین مدرسه اندیشمند که به عنوان بهترین دبستان دخترانه تهران شناخته میشود، به خوبی این مهارت‌ها را به دانش‌آموزان آموزش میدهند. اما این آموزش در مدرسه کافی نیست و باید توسط والدین تکمیل شود.
در این سن این مهارت‌ها در شرایط مختلفی باید سنجیده شود تا در نهایت به تدریج تقویت شود. با ما همراه باشید تا نحوه آموزش تفکر خلاق در کودکان دبستانی را بررسی کنیم.
انواع تفکر در کودکان
- تفکر تحلیلی: این نوع تفکر به کودک کمک میکند بتواند یک مساله بزرگ را به قسمت های کوچکتر تبدیل کند و برای حل مساله از قسمت‌های کوچک آن شروع کند. این تفکر همچنین شامل توانایی مراحل مختلف یک مساله و تفکیک آنها از یکدیگر میشود. برای مثال وقتی کودک قرار است یک پازل بزرگ را حل کند، با استفاده از تفکر تحلیلی و امتحان کردن تکه های کوچک پازل، به تدریج جای آنها را پیدا میکند و پازل را تکمیل میکند.
- تفکر انتقادی: تفکر انتقادی به منظور نقد و بررسی اطلاعات و بررسی صحت آنها انجام میگیرد. برای مثال وقتی کسی به کودک میگوید این کار را انجام نده، کودک در اولین مرحله فکر میکند که چرا نباید این کار را انجام دهد؟ آیا عواقبی که آن شخص در اثر انجام آن کار میگوید صحت دارد یا خیر؟ این نوع تفکر بسیار مهم است و به کودک کمک میکند در بزرگسالی صحت هرچیزی را نپذیرد و ب دنبال دلیل منطقی آن باشد.
- تفکر خلاقانه: این تفکر به کودک کمک میکند در شرایط معمولی و ساده به دنبال یک راه حل جدید باشد و بتواند یک مساله ساده را به یک روش جدید و خلاقانه حل کند. از طرفی تفکر خلاق در کودکان دبستانی به آنها کمک میکند در بزرگسالی که دنیایی پر از ناشناخته هاست، در شرایط جدید تصمیم درست و مناسبی بگیرد و شرایط را مدیریت کند.
هر سه نوع تفکرات اهمیت زیادی دارند و آموزش هرکدام از آنها به حل یک نوع مساله در نوجوانی و بزرگسالی کمک میکند.
آموزش تفکر خلاق در کودکان دبستانی در خانه
به این منظور شما میتوانید انواع فعالیت های زیر را همراه کودکتان انجام دهید تا مهارت تفکر خلاق را در او تقویت کنید.
فعالیت‌های عملی در خانه
شما میتوانید به همراه کودکتان فعالیت‌هایی انجام دهید که مهارت حل مساله و تفکر خلاق او را تقویت کنید. برای مثال میتوانید از او بخواهید برای یک مشکل ساده یک راه حل جدید بدهد. یا میتوانید تعدادی عکس از روی کتاب به او نشان دهید و از او بخواهید با توجه به عکس‌ها، یک داستان خلاقانه بسازد و برای شما تعریف کند.
همچنین انجام آزمایش های علمی ساده در خانه و ترکیب انواع مواد شیمیایی برای بررسی نوع واکنش شیمیایی (با رعایت اصول ایمنی) میتواند تفکر خلاقانه کودک را به خوبی تقویت کند.
تشویق به تفکر مستقل
از فرزندتان بخواهید درباره مسائل مختلفی که در خانه یا مدرسه رخ میدهد، به طور مستقل فکر کند و از خلاقیت خودش برای حل مسائل کمک بگیرد. این کار به این معناست که وقتی معلم یک سوال میپرسد و یکی از دانش‌آموزان یک پاسخ میدهد، فرزند شما با توجه به پاسخ او و از دید او به مساله نگاه نکند. بلکه به صورت مستقل و از دید خودش مساله را بررسی کند و پاسخ مد نظرش را بیان کند.
همچنین در خانه نیز تفکر مستقل را آموزش دهید و با کودک و دیگر اعضای خانواده آن را تقویت کنید. تفکر مستقل مهارتی است که در خیلی از بزرگسالان نیز نیاز به تقویت دارد.
تشویق به پرسشگری
حین اینکه کودکتان به مساله یا پرسش از دید خودش نگاه میکند، از او بخواهید اگر درباره جزییات سوالی دارد بپرسد. پرسشگری بخش مهمی از تفکر خلاق در کودکان دبستانی محسوب میشود و به آنها فرهنگ پرسشگری و قبول اطلاعات با منطق را می‌آموزد که میتواند در بزرگسالی بسیار کمک کننده باشد.
از طرفی شما هم سعی کنید سوالات کودکتان را به درستی و با منطق پاسخ دهید تا او از پرسش سوالات احساس ارزشمندی داشته باشد و این مهارت او سرکوب نشود.
فعالیت‌های گروهی
فعالیت‌های گروهی نقش مهمی در تقویت تفکر خلاق در کودکان دبستانی دارد. وقتی انجام یک کار یا یک فعالیت را به گروهی از کودکان میسپاریم و از آنها میخواهیم وظایف پروژه را خودشان بین خودشان تقسیم کنند، در واقع از آنها خواسته ایم توانایی هر فرد را بررسی کنند و هربخشی از پروژه را به کودکی که آن مهارت را دارد بسپارند.
آنها ممکن است در این فرآیند اشتباهات زیادی داشته باشند و نتیجه نهایی قابل قبول نباشد. اما همین روند به پرورش تفکر خلاق کمک ویژه‌ای میکند.
شبیه سازی شرایط
یکی دیگر از روش های کاربردی یادگیری تفکر خلاق در کودکان دبستانی، شبیه سازی است. مثلا به او بگویید اگر تو شهردار بودی چه کارهایی انجام میدادی؟ با این شبیه سازی کودک وادار به تفکر خلاق شده و تلاش میکند سمت شهرداری را از دید خودش نگاه کند.
یا مثلا به او بگویید اگر تو بازیگر بودی در چه فیلم‌هایی بازی میکردی؟ کودک پاسخ میدهد در فیلم‌های ماجراجویی. سپس شما این ایده را گسترش دهید و این تفکر خلاق کودک را با کمک خودش ادامه دهید.
کلام آخر
شاید تفکر خلاق در کودکان دبستانی مهارت پرکاربردی نباشد و تاثیر تقویت این مهارت را در کودکی نبینید، اما مطمئن باشید در بزرگسالی تفکر خلاق حرفه ای میتواند شرایط زندگی کودکتان را از این رو به آن رو کند.
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
دختر من کلاس سومه و همیشه دنبال بازیهای خلاقانه ست چطور میتونیم خلاقیتش رو همزمان با درسهاش تقویت کنیم چون گاهی حس میکنم درسها باعث میشن کمتر به علایق هنریش توجه کنه
چقدر خوبه که متوجه علاقه‌های فرزندتون هستید
واقعا ایجاد تعادل بین آموزش درسی و پرورش خلاقیت چالشی مهمه یکی از راه های موثر اینه که مفاهیم درسی رو با روش های خلاقانه مثل داستان نویسی، نقاشی یا بازی های نمایشی ترکیب کنید. توی مدرسه ما هم سعی می‌کنیم توی کلاس های فوق برنامه فضای خلاقیت رو برای بچه‌ها حفظ کنیم.