۹ نشانه پنهان افسردگی در پسران دبستانی که والدین اغلب نادیده می‌گیرند

افسردگی در کودکان دبستانی پدیده‌ای است که برخلاف باور عمومی، فقط به بزرگ‌ترها اختصاص ندارد. تصور کنید پسری هشت‌ساله که ناگهان دیگر دلش نمی‌خواهد به مدرسه برود، دیگر به نقاشی علاقه ندارد و شب‌ها کابوس می‌بیند. پدر و مادرش این تغییرات را به “شیطنت‌های سنی” نسبت می‌دهند، اما پشت این رفتارهای به‌ظاهر بی‌خطر، ممکن است یک زنگ خطر خاموش از افسردگی نهفته باشد.

بیشتر والدین وقتی نام افسردگی را می‌شنوند، به دنبال گریه‌های مداوم یا انزوای شدید می‌گردند. اما حقیقت این است که افسردگی در پسران دبستانی اغلب با نشانه‌هایی پنهان و متفاوت از بزرگسالان بروز می‌کند. غفلت از این نشانه‌ها ممکن است منجر به پیامدهایی جدی در رشد اجتماعی، تحصیلی و روانی کودک شود.

در چنین شرایطی، وجود یک فضای آموزشی امن و آگاه مانند بهترین دبستان پسرانه منطقه ۵ که در مدرسه اندیشمند فراهم شده است، می‌تواند به شناسایی زودهنگام این اختلال و حمایت درست از کودک کمک کند.

در ادامه با ۹ نشانه پنهان افسردگی در پسران دبستانی آشنا می‌شویم که آگاهی از آن‌ها می‌تواند مسیر زندگی یک کودک را تغییر دهد.

۹ نشانه پنهان افسردگی در پسران دبستانی

۱. افت ناگهانی عملکرد درسی بدون دلیل واضح

کاهش ناگهانی نمرات و بی‌انگیزگی در انجام تکالیف می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی در کودکان دبستانی باشد. مطالعات نشان داده‌اند که افسردگی می‌تواند تمرکز و حافظه را تحت تأثیر قرار دهد، که به نوبه خود بر عملکرد تحصیلی کودک تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، در پژوهشی در شهرکرد، 10.2٪ از کودکان 9 تا 11 ساله دارای علائم شدید افسردگی بودند.

۲. پرخاشگری‌های بی‌دلیل یا واکنش‌های تند به انتقاد

در پسران، افسردگی ممکن است به صورت رفتارهای پرخاشگرانه یا واکنش‌های تند به انتقاد بروز کند. این رفتارها می‌توانند ناشی از احساس ناکامی یا ناتوانی در بیان احساسات باشند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که افسردگی در کودکان می‌تواند با افزایش تحریک‌پذیری و خشم همراه باشد.

۳. تغییرات خواب؛ از بی‌خوابی تا خواب بیش‌ازحد

اختلالات خواب، از جمله بی‌خوابی یا خواب بیش‌ازحد، می‌توانند نشانه‌ای از افسردگی در کودکان باشند. این تغییرات ممکن است به دلیل اضطراب یا افکار منفی مرتبط با افسردگی رخ دهند. مطالعات نشان داده‌اند که اختلالات خواب در کودکان می‌تواند با مشکلات روانی مانند افسردگی مرتبط باشد.

۴. شکایت‌های جسمی مکرر؛ شکم‌درد، سردرد و…

کودکان ممکن است احساسات منفی خود را از طریق شکایت‌های جسمی مانند شکم‌درد یا سردرد بیان کنند. این شکایت‌ها می‌توانند نشانه‌ای از افسردگی باشند، به ویژه زمانی که علت پزشکی مشخصی برای آن‌ها وجود ندارد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که افسردگی در کودکان می‌تواند با شکایت‌های جسمی مکرر همراه باشد.

۵. از دست دادن علاقه به فعالیت‌های موردعلاقه

کاهش علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً برای کودک لذت‌بخش بودند، می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی باشد. این بی‌علاقگی ممکن است به دلیل احساس بی‌ارزشی یا خستگی روانی ناشی از افسردگی باشد.  مطالعات نشان داده‌اند که از دست دادن علاقه به فعالیت‌های معمول یکی از علائم اصلی افسردگی در کودکان است.

۶. احساس گناه یا بی‌ارزشی در گفتار کودک

کودکانی که احساس گناه یا بی‌ارزشی می‌کنند، ممکن است این احساسات را در گفتار خود بیان کنند. این احساسات می‌توانند نشانه‌ای از افسردگی باشند و نیاز به توجه و حمایت دارند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که احساس گناه یا بی‌ارزشی می‌تواند با افسردگی در کودکان مرتبط باشد.

۷. اضطراب و ترس‌های غیرمنطقی از مدرسه یا تنهایی

افسردگی در کودکان می‌تواند با اضطراب و ترس‌های غیرمنطقی همراه باشد. کودک ممکن است از رفتن به مدرسه یا تنها ماندن بترسد، حتی اگر دلیل منطقی برای این ترس‌ها وجود نداشته باشد.  مطالعات نشان داده‌اند که افسردگی در کودکان می‌تواند با اضطراب و ترس‌های غیرمنطقی همراه باشد.  

۸. انزوای اجتماعی در مدرسه یا جمع‌های خانوادگی

کودکانی که دچار افسردگی هستند، ممکن است از تعاملات اجتماعی پرهیز کنند و تمایل به انزوا داشته باشند. این انزوا می‌تواند در مدرسه یا در جمع‌های خانوادگی مشاهده شود. مطالعات نشان داده‌اند که افسردگی در کودکان می‌تواند با انزوای اجتماعی همراه باشد.  

۹. وابستگی شدید یا بی‌تفاوتی کامل نسبت به والدین

تغییرات در رفتار کودک نسبت به والدین، مانند وابستگی شدید یا بی‌تفاوتی کامل، می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی باشد.  این تغییرات ممکن است ناشی از احساس ناامنی یا بی‌ارزشی باشند.  مطالعات نشان داده‌اند که افسردگی در کودکان می‌تواند با تغییرات در رفتار نسبت به والدین همراه باشد.

عوارض نادیده گرفتن علائم افسردگی در کودکان

چگونه والدین می‌توانند به کودک افسرده کمک کنند؟

1. به جای نصیحت، گوش بدهید.
   اگر فرزندتان می‌گوید: «هیچ‌کس منو دوست نداره»، نگویید «این حرفا چیه!» بلکه بگویید: «می‌خوای بیشتر درباره‌اش بهم بگی؟» شنیدن واقعی، اولین قدم برای کمک است.
2. احساساتش را کوچک نشمارید.
   شاید برای شما مشکل کوچکی باشد، اما برای او یک بحران است. جمله‌هایی مثل «بزرگ می‌شی یادت می‌ره» اعتمادش را از بین می‌برد.
3. روال منظم خواب و غذا را جدی بگیرید.
   اختلال در خواب و تغذیه افسردگی را تشدید می‌کند. محیط آرام برای خواب و تغذیه سالم و منظم می‌تواند اثر مثبتی داشته باشد.
4. از متخصص کمک بگیرید، بی‌سر و صدا و محترمانه.
   لازم نیست به کودک بگویید: «باید بری پیش روانشناس!» می‌توانید بگویید: (یه نفر هست که خوب بلده به بچه‌ها کمک کنه حالشون بهتر شه. بریم با هم ببینیمش.)
5. به جای تمرکز بر نمره، روی تلاش تمرکز کنید.
   کودک افسرده ممکن است نتواند خوب درس بخواند. اگر دائم فشار بیاورید، حس شکست او بیشتر می‌شود. بگویید: (مهم اینه که سعی‌تو بکنی، من بهت افتخار می‌کنم.)
6. فعالیت مشترک، حتی روزانه ۱۰ دقیقه.
   پیاده‌روی، نقاشی، بازی، پختن غذا با هم. این‌ها برای کودک افسرده نه فقط سرگرمی، بلکه احساس امنیت است.
7. مدرسه را شریک کنید، نه قاضی.
   با مشاور مدرسه صحبت کنید و با او برنامه حمایتی بریزید. محیط آموزشی باید همراه باشد، نه منتقد.

نتیجه‌گیری

افسردگی در کودکان، یک مسئله واقعی و قابل درمان است، نه یک بهانه یا لوس‌بازی. نادیده گرفتن این مشکل، می‌تواند آینده کودک را به شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. اما والدینی که آگاهانه، با صبر و حمایت قدم برمی‌دارند، می‌توانند فرزندشان را به زندگی، شادی و رشد بازگردانند.

اگر به دنبال محیطی هستید که روان کودکان را به اندازه آموزش آن‌ها جدی بگیرد، بهترین دبستان پسرانه تهران یعنی «مدرسه اندیشمند» با تیم مشاوره قوی و فضای تربیتی امن، می‌تواند همراه شما در مسیر پرورش سالم فرزندتان باشد.